Sinds iets meer dan een week heb ik het blad kunstschrift ontdekt. Dat wil zeggen, het bestond natuurlijk al voordat ik het ontdekte, maar toen kende ik het nog niet. Op marktplaats heb ik een enorme stapel kunstschriften op de kop kunnen tikken, ik heb er nu 68 in mijn bezit. Ik heb er in een week al 6 gelezen (á 45 pagina's per stuk). Elk kunstschrift licht een ander onderwerp uit de kunstgeschiedenis uit. Dat kan een thema, een persoon, een kunstvorm of iets anders zijn. Een van de thema's uit 2002 is het getijdenboek. Dat vind ik al een tijdje een prachtig onderwerp. En omdat we het toch over kleine kunst hebben gehad (postzegels) past een stukje over het getijdenboek goed in de reeks.
In de middeleeuwen moest er veel gebeden worden om de tijd in het toekomstige vagevuur te bekorten. Het vagevuur was de plek waar je ziel zou branden voor je zonden voordat je naar de hemel ging. Hoe meer tijd je had, hoe groter de plicht tot bidden op je drukte. Bepaalde gebeden hadden vaste momenten op de dag waarop ze gebeden moesten worden. De rijkere middeleeuwer (het gaat dan over de late Middeleeuwen) wilde natuurlijk niet gezien worden met een saai boekje waarin die gebeden stonden geschreven. Nee, de getijdenboekjes met de gebeden erin werden langzamerhand verheven tot ware kunstwerken. Toch bleven de boekjes wel klein en handzaam. Ik denk omdat ze door de eigenaar ook wel veel meegenomen werden.
Er zijn allerlei hele bijzondere getijdenboeken. Sommige zijn nog best wel van formaat, maar de meeste zijn vrij klein. De getijden die ik tot nu toe heb gezien zijn zeer rijk geïllustreerd aan de hand van allerlei Bijbelse thema's. Sommige verwijzingen zijn niet perse Bijbels, maar verwijzen naar mythische gelovige verhalen die door de tijd heen zijn ontstaan. Daarnaast zijn de getijdenboeken vaak in de rand geïllustreerd. Voor de rand illustraties worden meer wereldse thema's gekozen.
Ik kan niet zeggen dat ik alle Bijbelse verwijzing direct snap. Daarom trekken de randversieringen van de getijdenboeken mij eigenlijk meer. Als je hier klikt zie je een bladzijde van het Trivulzio getijdenboek, dat in het bezit is van de Koninklijke bibliotheek. Het omkaderde plaatje met het religieuze thema zegt mij niets (misschien is het thema wel gewoon vier monniken die Maria aanbidden en beeldt het helemaal geen scène uit de Bijbel uit). De dieptewerking in het plaatje is trouwens echt erg mooi, dat ben je niet gewend van een Middeleeuwse schildering.
Wat ik eigenlijk het leukst van de hele pagina vind, is dat mannetje onder de schildering die helemaal los staat te gaan. Hij zit helemaal in de muziek, met zijn gekke kousjes aan. Dat zou nou niet de eerste tekening zijn die ik in een gebedenboek zou plaatsen. Blijkbaar kon dat toch.
In het Zweder Getijdenboek zie we illustraties terug die wat meer typisch zijn bij het religieuze thema. Op deze pagina zijn bijvoorbeeld engeltjes in de omkadering geschilderd. In het Getijdenboek van de Simon de Varie zijn de gekke mannetjes weer terug, op deze pagina bijvoorbeeld een hond met een hele gekke neus. Misschien is het een feniks? Op de bijgeschilderde afbeelding, die overigens niet al te vrolijk is, is de dieptewerking en het perspectief niet zo goed. De heilige op zijn knieën is bijna even groot als het huis waar hij voor staat. De mannetjes achter hem torenen zelfs boven het huis uit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten